dat

1

[da:t]

Ýardam, kömek soralyp edilýän nala, zeýrenç aňladýan ümlük.

∙ Dat! Ördek dost, ýüregim bulanyp, başym aýlanýar. («Türkmen Halk Ertekiler Ýygyndysy»)

∙ Dat! Işimiz gaýtdy! Wah arman, indi gaçara-da maý ýok! (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)

Ýazuw düzgüni: Çekimlisi uzyn aýdylýandygy üçin çekimli ses bilen başlanýan goşulma ýa-da -rak goşulmasy goşulanda, dymyk t çekimsizi açyk d çekimsizine öwrülýär.

Meselem dat - dadym, dadyň.

◊ dadyna ýetmek — Wagtynda ýetişip, birini kyn, çykgynsyz ýagdaýdan halas etmek.

∙ Mert esgerler meniň dadyma ýetdi, Hojaýnym Amany aldy-da gitdi. (Nury Annagylyç, Saýlanan eserler)

◊ dat etmek — Zeýrenmek, nala etmek.

2

[da:t]

Naharyň we ş. m. lezzetli tagamy.

∙ Arryk etiň dady ýok.

Ýazuw düzgüni: Çekimlisi uzyn aýdylýandygy üçin çekimli ses bilen başlanýan goşulma ýa-da -rak goşulmasy goşulanda, dymyk t çekimsizi açyk d çekimsizine öwrülýär.

Meselem dat - dadym, dadyň.